Kuran-ı Kerim, libas kelimesini 9 ayette kullanır ve 5 tane elbiseye dikkatimizi çeker: Mahremiyet elbisesi, beden elbisesi, korku ve açlık elbisesi, takva elbisesi, cennet elbisesi. Buradan yola çıkarak tesettür; Mahremiyet duygusunu zedelemeyen beden elbisesini giyecek, hiçbir açlık ve korku endişesi çekmeden tesettürünün gereğini yerine getirecek, bu hassasiyet insana takva elbisesini, takva elbisesi de işin neticesinde cennet elbisesini giydirecek. Şeytan, insanı çıplaklığa, Allah ise tesettüre çağırır. Ahzab/59 ve Nur/31. ayetlerde işin şekil ve muhtevasına dikkat çekilir. Bu anlamda 10 maddeyi sizlerle paylaşacağız:
Bedenin Bir Kısmını Örtecek Düzeyde Olmamalı; Tamamını Kapatacak Düzeyde Olmalı
Bedenin tamamı örtülmeli, ancak bu durumda tesettür yerini bulur. Bu konuda şu soruda soruluyor; peçe olmalı mı, olmamalı mı? Bu mesele hakkında kitaplarda tam 18 rivayet bulunmaktadır. Bunlardan 8 tanesi hanımların yüzlerinin açık olduğuna dair; 8 tanesi de kapalı olduğuna dair rivayetlerdir. Bu konularda Efendimiz’in iki kesime de ait bir kınaması yoktur. Safiyye, Ümmü Seleme ve Aişe anamızın peçeli olduğuna dair rivayetler de vardır. Ayrıca Aişe anamıza gelenler vardır; kimi peçeli, kimi peçesiz. Aişe anamızın onlara ters bir şey söylediğine dair rivayet bulunmamaktadır. Biri azameti tercih eder, örterse, takdir edilir; açık olan kadınlar da tenkit edilmez.
Dikkat Çekici Olmamalı; Sade ve Yalın Olmalı
Dikkat çekmemeli. Ziynetler teşhir edilmemeli. Sade ve yalın olması bize özel bir renk seçtirmez. Sahabe hanımlarında bunu görülmemiştir. Ayrıca dikkat çekme meselesi de kültüre göre değişlik gösterir. Aişe anamızı gören Basralı Şümeyse bint Aziz b. Amir bize şöyle naklediyor:
“Üzerinde sarı çizgili sık dokunmuş bir bürde (dış giysi) vardı. Başında başörtüsü, yüzünde peçe vardı. Peçesi de az bir şekilde safran rengine boyanmıştı.” (İbn Sa’d, Tabakat, c. 10, s. 70)
İnce ve Şeffaf Olmamalı; Kalın ve Teni Göstermeyecek Halde Olmalı
Gözleri görmeyen ve yaşı 90 olan Esma anamızın oğlu gelirken Basra’dan çok güzel kumaşlarla, elbise getirir. Bakar Esma anamız ince bir kumaş, Üf der ilk evvela. ‘Ben bunları giymem, geri götür’ der. Oğlu gelir ve şöyle der: “Anne sen bunları geri çevirdin ama bunlar ince olmasına rağmen bedeni göstermeyen elbiselerdir.” Esma anamız: “Altlarını göstermese bile, ince oldukları için vücut hatlarını belli eder. Ben bunları giymem.” der. (İbn Sa’d, Tabakat, c. 10, s. 273)
Hz. Ömer mısırdan gelen bir miktar elbise ve kumaşı sahabeye dağıttı ve dedi ki: “Bu elbiseleri kadınlarınıza dışarıda giydirmeyin. Altını göstermese bile vücut hatlarını belli olacağı için giydirmeyin!” (Beyhaki, Sünen, c. 2, s. 234, 235)
Vücut Hatlarını Gösterecek Biçimde Dar Olmamalı; Geniş ve Bol Olmalı
Üsama b. Zeyd diyor ki; Allah Resulü aleyhissalatu vesselam‘a Dıhyetü’l-Kelbi tarafından mısır işi bir elbise hediye edildi. O da onu bana hediye etti, bende hanımıma verdim. Bir kaç gün sonra Efendimiz (aleyhisselam) beni gördü;
“-Üsame! Sana hediye ettiğim elbiseyi niye giymedin?” Üsame;
“-Ya Resulallah! Onu hanımıma hediye ettim.” Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem);
“Öyleyse ona söyle. Elbiseyi giyince altına da entari giysin. Çünkü ben o elbisenin vücut hatlarını belli etmesinden korktum.”(Ziya el-Makdisi, el-Ehadisu’l-Muhtare, 1/441)
Karşı Cinse Benzer Olmamalı; Şahsiyetine ve Kimliğine Uygun Olmalı
Bir elbise tamamen kadınların giydiği elbise olarak anılıyorsa, bir elbise tamamen erkeklerin giydiği elbise olarak anılıyorsa; insan gördüğü zaman arkadan bunu giyen erkek yahut kadındır diyebiliyorsa, Efendimiz’in kastettiği zararda olan halka bu kısımdır. Ortak elbise olabilir ama Efendimiz’in lanete mesele olarak andığı şey tamamen erkek yahut tamamen kadın elbisesi olmasıdır. Renk konusunda da durum aynıdır. Yaşanılan toplumda bir renk kadına ait olarak biliniyorsa, sünnet onun erkek tarafından tercih edilmemesini ister.
“Allah, erkeklere benzeyen kadınlara, kadınlara benzeyen erkeklere lanet etsin!” (Ali el-Müttakî, Kenzü’l-Ummâl, 16/385) Aişe anamıza biri sorar; “Ben erkek ayakkabısı giyebilir miyim?”
Aişe anamız; “Allah Resulü erkek gibi davranan kadına lanet okudu.” (Ebu Davud)
Başkalarının Sembol ve İşaretlerini Taşıyan Giysilerden Olmamalı; Özgün ve Ciddiyet Taşıyan Giysilerden Olmalı
Müslüman’a özgü bir kimlik inşa edilmeli ve o kimlik sonuna kadar muhafaza edilmelidir.
Kirli ve Pejmürde Olmamalı; Temiz ve Düzgün Olmalı
Ebu’l Ahvas şöyle anlatır; “Alel acele bir şey giymiştim, üzerimde biraz dağınıktı. Rasulullah’ın yanına gittim. Rasulullah bana; “Malın var mı?” diye sordu. O da saymaya başladı. Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem;
“Ya Ebu’l Ahvas! Allah sana mal verdiği zaman, verdiği mal nimetinin izleri üzerinde görülsün!” (Ebû Dâvud, Libas, 14)
İlgi Uyandıracak Şekilde Koku Sürünmüş Olmamalı; Sadelik En Önemli Şiar Olmalı
Ebu Hureyre radıyallahu anh‘ın yanından bir kadın geçti. Kadından insanı sarsacak düzeyde kokular geliyordu. Ebu Hureyre döndü ve kadına dedi ki;
“Ey Cebbar olan Allah’ın kulu! Mescide mi gidiyorsun?”
Kadın; “Evet” dedi. Ebu Hureyre:
“Kokuyu bunun için mi sürdün?” deyince kadın yine “evet” diye karşılık verdi. Ebu Hureyre bu sefer:
“Dön evine ve o kokuyu kendinden izale et. Çünkü ben Resulullah’tan duydum: ‘Bir kadın koku sürünerek mescide gelirse, evine gelip yıkanmadıkça, Allah onun namazını kabul etmez.” (Beyhaki, Sünen)
Davranışlarda ve Özel Olarak Yürümesinde Aşırılık Olmamalı; Sükunet ve Vakar Olmalı
Kuranı Kerim’de özellikle, İsra/37, Lokman/18-19, Furkan/29. ayetlerde (kadın-erkek herkes) “Bir Müslüman yolda nasıl yürür?” temel ilkelerini veriyor. Ayrıca Nur/31. ayet buna dikkat çeker:
“Gizlemekte oldukları ziynetleri anlaşılsın diye ayaklarını yere vurmasınlar.”
Sesinde Sözlerinde Cazibeli ve Kışkırtıcılık Olmamalı; Ciddi ve Ağırbaşlı Olmalı
Ahzab/59. ayet bize bunun cevabını verir: "… Çekici bir eda ile konuşmayın. Sonra yüreğinde hastalık olan kimse ümide kapılır." Buradaki uyarı sadece Peygamber hanımlarına değil, tüm mümin hanımlaradır ve sesi incelterek konuşmaya getirilmiş bir yasaktır.
