Hakkında
Mekke döneminde inmiştir. 42 âyettir. Sûre, adını birinci âyetteki “abese” fiilindenalmıştır. “Abese”, “yüzünü ekşitti” demektir. Sûrede başlıca, itikat, peygamberlik,Allah’ın kudreti ve kıyamet hâlleri konu edilmektedir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada sekseninci, iniş sırasına göre yirmi dördüncü sûredir. Necm sûresinden sonra, Kadir sûresinden önce Mekke’de inmiştir. Rivayete göre bir gün Hz. Peygamber müşriklerin ileri gelenlerinden bir gruba dini tebliğ ederken yanlarına müminlerden olup gözleri görmeyen Abdullah İbn Ümmî Mektûm gelmiş ve Hz. Peygamber’e yaklaşarak Kur’an âyetlerinden bir kısmını kendisine tekrarlamasını veya açıklamasını istemişti. Etkisi azalacağı için konuşmasının kesilmesinden rahatsız olan Hz. Peygamber Abdullah’a ilgi göstermemiş, bunun üzerine bu sûrenin Resûlullah’ı uyaran ilk on âyeti inmiştir (Tirmizî, “Tefsîr”, 73; Taberî, XXX, 32-33).
Konusu
Abdullah İbn Ümmî Mektûm olayını hatırlatan ve bu konuda Hz. Peygamber’in uyarıldığı âyetlerle başlayan sûrede daha sonra kıyamet, öldükten sonra dirilme, vahiy ve peygamberlik konuları üzerinde durulmuştur.
ABESE SURESİ OKUNUŞU
| 1. | Abese ve tevella. |
| 2. | En caihul'a'ma. |
| 3. | Ve ma yudriyke le'allehu yezzekka. |
| 4. | Ev yezzekkeru fetenfe'ahuzzikra. |
| 5. | Emma menistağna. |
| 6. | Feente lehu tesadda. |
| 7. | Ve ma 'aleyke ella yezzekka. |
| 8. | Ve emma men caeke yes'a. |
| 9. | Ve huve yahşa. |
| 10. | Feente 'anhu telehha. |
| 11. | Kella inneha tezkiretun. |
| 12. | Femen şae zekerehu. |
| 13. | Fiy suhufin mukerremetin. |
| 14. | Merfu'atin mutahheretin. |
| 15. | Bieydin seferetin. |
| 16. | Kiramin bereretin. |
| 17. | Kutilel'insanu ma ekferehu. |
| 18. | Min eyyi şey'in halekahu. |
| 19. | Min nutfetin halekahu fekadderehu. |
| 20. | Summessebiyle yesserehu. |
| 21. | Summe ematehu feakberehu. |
| 22. | Summe iza şea enşerehu. |
| 23. | Kella lemma yakdı ma emerehu. |
| 24. | Felyenzuril'insanu ila ta'amihi. |
| 25. | Enna sabebnelmae sabben. |
| 26. | Summe şakaknel'arda şakkan. |
| 27. | Feenbetna fiyha habben. |
| 28. | Ve 'ineben ve kadben. |
| 29. | Ve zeytunen ve nahlen. |
| 30. | Ve hadaika ğulben. |
| 31. | Ve fakiheten ve ebben. |
| 32. | Meta'an lekum ve lien'amikum. |
| 33. | Feiza caetissahhatu. |
| 34. | Yevme yefirrulmer'u min ehıyhi. |
| 35. | Ve ummihi ve ebiyhi. |
| 36. | Ve sahıbetihi ve beniyhi. |
| 37. | Likullimriin minhum yevmeizin şe'nun yuğniyhi. |
| 38. | Vucuhun yevmeizin musfiretun. |
| 39. | Dahıketun mustebşiretun. |
| 40. | Ve vucuhun yevmeizin 'aleyha ğaberetun. |
| 41. | Terhekuha kateretun. |
| 42. | Ulaike humulkeferetulfeceretu. |
| 1, 2. | Kendisine o âmâ geldi diye Peygamber yüzünü ekşitti ve öteye döndü. |
| 3. | (Ey Muhammed!) Ne bilirsin, belki de o arınacak, |
| 4. | Yahut öğüt alacak da bu öğüt kendisine fayda verecek. |
| 5. | Kendini muhtaç hissetmeyene gelince; |
| 6. | Sen, ona yöneliyorsun. |
| 7. | (İstemiyorsa) onun arınmamasından sana ne! |
| 8, 9, 10. | Allah'a karşı derin bir saygıyla korku içinde koşarak sana geleni ise bırakıp, ona aldırmıyorsun. |
| 11. | Hayır, böyle yapma! Çünkü bu (Kur'an) bir öğüttür. |
| 12. | Dileyen ondan öğüt alır. |
| 13, 14, 15, 16. | O, şerefli ve sâdık yazıcı meleklerin elindeki yüksek, tertemiz ve çok değerli sahifelerdedir. |
| 17. | Kahrolası (inkarcı) insan! Ne nankördür o! |
| 18. | Allah onu hangi şeyden yarattı? |
| 19. | Az bir sudan (meniden). Onu yarattı ve ona ölçülü bir şekil verdi. |
| 20. | Sonra ona yolu kolaylaştırdı. |
| 21. | Sonra onu öldürdü ve kabre koydu. |
| 22. | Sonra, dilediği vakit onu diriltir. |
| 23. | Hayır hayır o, Allah'ın kendisine emrettiğini yerine getirmedi. (İman etmedi.) |
| 24. | Herşeyden önce insan, yediği yemeğine bir baksın! |
| 25. | Gerçekten biz, yağmuru bol bol yağdırdık. |
| 26. | Sonra toprağı, iyiden iyiye yardık! |
| 27, 28, 29, 30, 31, 32. | Böylece sizin ve hayvanlarınızın yararlanması için orada taneler, üzümler, yoncalar, zeytinler, hurmalıklar, sık ağaçlı bahçeler, meyveler ve otlaklar ortaya çıkardık. |
| 33, 34, 35, 36, 37. | Kişinin kardeşinden, annesinden, babasından, eşinden ve çocuklarından kaçacağı gün kulakları sağır edercesine şiddetli ses geldiği vakit, işte o gün onlardan herkesin kendini meşgul edecek bir işi vardır. |
| 38. | O gün birtakım yüzler vardır ki pırıl pırıl parlarlar, |
| 39. | Gülerler, sevinirler. |
| 40. | O gün nice yüzler de vardır ki, toz toprak içindedirler. |
| 41. | Onları bir siyahlık bürür. |
| 42. | İşte onlar, kâfirlerdir, günaha dalanlardır. |
