- Sizden biri aksırdığı (hapşırdığı) zaman:“Elhamdülillah” desin. Kardeşi veya arkadaşı da ona: “Yerhamükellah” desin. Aksıranda: “Yehdîkümüllahu ve Yuslihu bâleküm” (Allah sizi hidayette kılsın ve kalbinizi İslah etsin) desin.130 Veya: (“Allah beni ve sizi bağışlasın”) demek.131
- Selam verenin selamını almak ve aksırana “Yerhamükellah” demek, geciktirilmeden gerçekleştirilir. Şayet geciktirirse ve aynı zamanda özür de bulunmazsa, tahrimen mekruhtur ve tevbe lazım gelir. Çünkü farz’ı kifayedir.132
- Allah’a hamd etmezse “yerhamükellah” demeyiniz.133
- Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) aksıran kişiye “yerhamûkâllah” derdi. Nezleden dolayı ikinci veya üçüncü kez aksıran kişiye cevap vermeyip “Bu nezle olmuş” derdi.134
- El-Hediyyetü’l-Alâiyye de şöyle geçer: Ûç defadan fazla aksırırsa, her aksırışında Allah’a hamd eder. Yanındakiler ise üç defaya kadar:“Yerhamükellah” derler, sonra ya sükût ederler veya “Âfâkellah” derler.135
- Aksıran, aksırdığı sırada başını önüne eğer, yüzünü örter ve sesini alçaltır. Çünkü fazla gürültü çıkarmak cehalettendir.136
- Hazret-i Reslûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) aksırdığı zaman, başını aşağı eğer, yüzünü kapar, sesini kısar, sonra da “Elhamdülillah” derdi.137
- Benzer bir rivayet şöyledir: Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) aksırdığı zaman elini veya mendilini ağzına koyar ve sesini kısardı.138
- Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) camide çok sesli aksırılmasından hoşlanmazdı.139
- Esnemek şeytandandır. Mümkün oldukça esnememeye gayret etmeli ve (esneme gelince ağzıyla tutmak.) Oda mümkün olmazsa elle kapatılmalıdır.140
- Esnerken ağız kapatılmazsa şeytan güler. Veya ağızdan içeriye şeytan girer.141
- Esnerken “Hâ, Hâ” diye sesler çıkartılması hadisi şerifte menedilmiştir.
- Peygamber efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) hiç esnememiştir.142
- Allah’u Teâla esnenmesinden hoşlanmayıp; aksırılmasından ise hoşnut olur.143
130 Buhârî, Edeb: 125; Ebû Dâvûd, Edeb: 99
132 El-Hediyyeiû’l-Alâiyye, s. 262
133 Müslim, Zühd: 54
134 Edebü’l-Müfred
135 El-Hediyyetü’l-Alâiyye, s. 262
136 El-Hediyyetü’l-Alâiyye, s. 262
137 Beyhâld, (7/32); (Tlrmizî)
138 Mesnun Dualar, s. 139 (TinııizS)
139 Beyhâkî, (7/32)
140 Buhân; Beyhâkî
141 Mişkâtü’l-Mesabih, 406; (lirmizî)
142 Siret’i-Şâml
143 Mişkât